Będę mieć lalkę. Niedługo, za kilka miesięcy.

Zamówiłam ją jakiś czas temu.

Nie jest to zwykła lalka.

Zwykła, nie zwykła – nie ma jej na razie. Czekam. Sprawy kręcą się wokół czegoś, czego jeszcze nie ma. Wokół lalki i filmu, który robię czekając na nią.

Po co mi ta lalka? Po co ją zamówiłam?

Możliwości jest kilka. Zamówiłam ją, by na nią czekać. To raz. Dwa – zamówiłam, by się nią bawić (to złe słowo, ale o tym później). Trzy – zamówiłam, by zrobić o tym film. O niej, o mnie, o wzajemnej relacji, o mało znanej dziedzinie…

A może chodzi o coś jeszcze? O coś, co przerasta to wszystko, co wszystko to łączy w całość?

Aha, zapomniałam dodać: to nie lalka – to marionetka.

Najciekawsze w tym wszystkim jest chyba samo życie. Z myślą o tym filmuję nasze rozmowy. Czekanie na marionetkę zmusza do rozmów o marionetce, a więc do rozmów o sztuce, a więc do rozmów o życiu. Kompletnie zafascynowani rozmawiamy z Fredem o lalce, podekscytowani jak dzieci. Fred jest mimem, więc o problemie ruchu, gestu, ruchu w geście wie bardzo wiele. Cieszy się jak dziecko na myśl o marionetce. Fred nigdy nie będzie stary. A może to marionetka będzie stara? Będzie mężczyzną czy kobietą? Jaki będzie mieć wyraz twarzy? – Ma tylko jeden, ale może on w cudowny sposób przeobrażać się pod wpływem ruchu. Wszystko zależy ode mnie. To ja decyduję jak będzie. Oczywiście – jest coś w niej z zabawki. Będziemy się nią bawić. Oglądamy z Fredem ruchy marionetek, gesty… Lalka nie myśli, ale ja muszę sprawić, by myślała. Muszę myśleć za nią. Inaczej nie będzie w niej życia. Czym stanie się w moich rękach, w relacji ze mną, poprzez mnie?

Ostateczna-1460824612

Zastanawiamy się z Natalią. Natalia wchodzi głębiej w problem samego posiadania lalki. Zastanawia ją, dlaczego chcę ją mieć. Cała ta relacja z lalką, kwestia tego, czym jest lalka, czym może być dzięki mnie – to po pierwsze. Po drugie – zamówiłam lalkę, by zapłodnić nią swoją teraźniejszość. Czułam, że wiele może z tego wyniknąć. I wynika. Stąd myślenie i rozmowy. Stąd film. Filmuję, bo rozmawiam i rozmawiam, bo filmuję. Co jeszcze filmuję czekając? Ciekawe może być wszystko. Samo życie po prostu. Cały ten „międzyczas” kogoś, kto żyje „w oczekiwaniu na” – chodzi, rozmawia, leży, płacze, je…

4_zdjecia_ost_copy-1460923814

Tak czy inaczej, te rzeczy filmuję ja sama, moim własnym sprzętem. Nazwalam to na swój własny użytek „kamerą emocjonalną”. Lalkę za to sfilmuje Sandro, gruziński operator. To filmowanie musi być inne – bardziej matematyczne, jak sama konstrukcja lalki. Skomplikowana konstrukcja – 12 nici, trzyczęściowy korpus, bardzo ludzka rzeźba twarzy. Kamera Sandro i mikrofony zarejestrują każdy szczegół – pracę dłuta, montowanie zawiasów, nici, rzeźbienie rączek i stópek…

Bo przecież gdy ja żyję, w pracowni lalka się tworzy – od szkicu do projektu, od projektu do konstrukcji, od konstrukcji do gotowej lalki. Od lalki do uczenia się lalki. Trzeba nauczyć ją chodzić i wielu innych rzeczy. To znaczy ja się muszę nauczyć. Sfilmuję to uczenie się i to, co „w międzyczasie”. Wiele już z lalki wynikło. Ciekawe ile jeszcze wyniknie…

Stpa_freda_lalka_ost-1462348753

Formalnie jestem lalkarką…

Jakiś czas temu odwiedziłam pracownię mojego byłego profesora, « rzeźbiarza lalek ». Pracował nad jedna ze swoich ostatnich marionetek. Zachwyciłam się nią, jej ekspresją, rzeźbą, budową, potencjałem… Dwanaście nici i ciężka, ponad pół metrowa konstrukcja… Od skończenia szkoły nie miałam w rękach lalki. A takiej, to już chyba nigdy. Zapytałam więc profesora, czy mógłby mi zrobić podobną. Podobną, ale według mojego własnego projektu. „ Będziesz ją miała za kilka miesięcy...” – odpowiedział.

No to czekam.

Obserwuje to czekanie i filmuje. Samo czekanie jest już bogatą materią, a czekanie na lalkę? Bo lalka, to przecież pasja. A pasja, to sens życia, i tak dalej, i tak dalej… Zastanawiam się tez nad tym, czym jest – czym może być – marionetka, jedna z najtrudniejszych do opanowania technik lalkarskich, nad relacją marionetki z animującym ją człowiekiem. Bo lalka, to przecież też człowiek.1

1. Lalka, też człowiek – nazwa corocznego Międzynarodowego Festiwalu Teatru Lalek i Animacji Filmowych dla Dorosłych

Buty_z_lalka-1460807480

EKIPA TECHNICZNA FILMU:

DARIA KAPRALSKA

Jestem autorką tego filmu. Ukończyłam Wydział Lalkarski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu. Od 2006 roku mieszkam w Paryżu, gdzie studiowałam w Państwowym Konserwatorium Sztuki Dramatycznej (Conservatoire National Supérieur d’Art Dramatique – CNSAD). Jestem aktorką. Jestem lalkarką. Od dawna chcę robić filmy dokumentalne. Rok temu kupiłam profesjonalną kamerę.

Daria_new-1462010867

JERZY MAKOWSKI

Zgodnie z oficjalną nomenklaturą – „Starszy Mistrz Rzemiosła Teatralnego”. Mniej oficjalnie – „rzeźbiarz” lalek. Współpracował z największymi twórcami teatru i opery w Polsce. Twórca ogromnej liczby lalek wszelkich możliwych rodzajów – marionetek, jawajek, pacynek, lalek z teatru bunraku…. Współpracuje z Państwową Wyższą Szkołą Teatralną we Wrocławiu.

Jurek-1461699922

SANDRO WYSOCKI

Gruziński operator i reżyser. Ukończył wydział operatorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Autor zdjęć do wielu filmów krótko i długometrażowych.

Sandro-1461699996

LUCAS GAUDIN

Francuski saksofonista i kompozytor. Twórca muzyki do tego filmu. Współpracuje z teatrem i kinem. Wraz z trzema muzykami tworzy zespół CeLLp.

Lucas-1461700016

LA POUPÉE, LA MARIONNETTE, L'HOMME... - DOCUMENTAIRE 2016